بهداشت
آیا غذای خشک به سلامت دندان گربه ها کمک می کند؟
حتماً شما هم شنیده اید که غذای خشک به سلامت دندان گربه ها کمک کرده و از تشکیل پلاک های دندانی جلوگیری می کند. اما چقدر این گفته صحیح است و آیا به اندازه کافی در این زمینه مطالعه شده است؟
بنابراین، تصمیم گرفتم درباره این موضوع تحقیق کنم تا بتوانیم در این زمینه تصمیم آگاهانه تری بگیریم.
ساختار دندان گربه ها
بیایید به ساختار دندان های گربه ها نگاه کنیم. گربه ها در طول زندگی خود دو دسته دندان دارند (30 دندان دائمی). هر فک بالا و پایین دارای سه جفت دندان پیشین و یک جفت دندان نیش دراز است. عملکرد دندان های پیشین برای نظافت بدن و پاره کردن طعمه است، در حالی که دندان نیش برای گرفتن و کشتن مناسب هستند. پشت دندان های نیش دندان های آسیاب کوچک و آسیاب قرار دارند. گربه ها دارای سه جفت دندان آسیاب کوچک در بالا و دو جفت دندان آسیاب کوچک در پایین و یک جفت دندان آسیاب در بالا و یک جفت دندان آسیاب در پایین هستند. دندان های آسیاب پشتی صاف هستند و عمل برشی را برای تکه کردن غذا به قطعات کوچک قبل از قورت دادن فراهم می کنند. این چند دندان آسیاب توانایی بسیار محدودی برای جویدن غذا دارند. گربه ها لقمه های غذا را با میزان کمی جویدن یا بدون جویدن می بلعند. دندان‌های گربه کاملاً برای نگه‌داشتن و کشتن حیوانات کوچک طراحی شده‌اند و در جویدن و آسیاب کردن غذا کارایی کمتری دارند (که بطور معمول در بیشتر گوشتخواران اجباری این چنین است).
دکتر فریزر هِیل (1)، دامپزشک متخصص دندان در سخنرانی خود برای انجمن جهانی دامپزشکی حیوانات کوچک می گوید:
مدت هاست که این تفکر رواج یافته است که تغذیه گربه یا سگ با رژیم غذایی خشک برای دندان ها بهتر از تغذیه آنها با یک رژیم غذایی کنسروی و فرآوری شده است. منطق این گفته در این است که غذای خشک باقیمانده کمتری در دهان باقی می گذارد تا باکتری های دهان از آن تغذیه کنند و بنابراین پلاک با سرعت کمتری تجمع می یابد. با این وجود، بسیاری از حیواناتی که با غذای خشک تجاری تغذیه می‌شوند، هنوز دارای پلاک‌های دندانی بسیار، تجمع جِرم و بیماری پریودنتال هستند. این به این دلیل است که اکثر غذاهای خشک حیوانات خانگی شکننده هستند به طوری که غذای خشک بدون مقاومت زیاد خرد می شود و بنابراین اثر سایشی کمی روی دندان ها در اثر جویدن خواهد داشت (2).
اجازه دهید به تبلیغاتی که بطور معمول برای غذای خشک می شود بپردازیم. در این تبلیغات گفته می شود: «غذای خشک می‌تواند به تمیز کردن سطوح دندان کمک کند و فشار ناشی از خرد کردن تکه های غذای خشک باعث تقویت ریشه‌های دندان می‌شود». جین هوف، دامپزشک گربه ها می گوید:
بیشتر گربه ها به طور مداوم غذای خشک را نمی جوند بلکه آنها آن را به طور کامل می بلعند. بدیهی است که بدون تماس با دندان ها، اثر تجمع جِرم صفر است. برای گربه هایی هم که غذای خشک را می جوند، چه به طور مداوم یا گهگاه، فواید کمی وجود دارد یا اصلاً فایده ای ندارد. غذای خشک خرد می شوند، بنابراین تماس بین غذای خشک و دندان فقط در نوک دندان ها اتفاق می افتد. مطمئناً این تماس در نوک دندان ها تاثیر بسیاری در تشکیل جرم و پلاک که معمولاً در امتداد و زیر خط لثه در پایه دندان‌ها ایجاد می‌شود ندارد و کافی نیست.
او در ادامه توضیح بیشتری می دهد:
در تجربه خود من به عنوان دامپزشک گربه ها، احتمالاً حداقل 13000 دهان گربه را معاینه کرده ام. هیچ الگوی واقعی برای بیماری دندانی و پریودنتال طبق مشاهدات من وجود نداشت. در هر صورت، به نظر می‌رسید که تارتار و بیماری لثه بیشتر به ژنتیک یا بیماری‌های همزمان (مانند لوسمی گربه‌سانان یا ایدز گربه‌سان) نسبت داده می‌شود تا رژیم غذایی خاصی. در طول فعالیتم هم دهان های تمیز و هم وحشتناک را در گربه ها دیده ام که غذای مرطوب، غذای خشک، غذای خام و هر ترکیب ممکنی می خوردند. بسیاری از گربه ها در ابتدا بیشتر یا منحصراً غذای خشک می خوردند. با این حال، این گربه‌ها دارای برخی از آلوده‌ترین، پوسیده‌ترین و بدبوترین دهان‌هایی بودند که من دیدم. اگر اصلاً تأثیری در رژیم غذایی وجود داشت، می‌توانم بگویم که گربه‌هایی که با غذای خام تغذیه شده بودند از سلامت دهان و دندان بهتری نسبت به گربه‌هایی که با هر نوع غذای تجاری تغدیه می شدند برخوردار بودند. با این حال، تأثیر کلی رژیم غذایی بر سلامت دندان، حداقل به نظر می رسد.
بسیاری از برندها ادعا می‌کنند که «غذای خشک منحصربه‌فرد آنها پلاک‌های دندان را از بین می‌برند». دکتر استیون جی بیلی، که بیمارستان دامپزشکی اختصاصی گربه‌ها را در سال 1992 تأسیس کرده است، می گوید:
پس از سفت شدن پلاک، به نظر می رسد یک جرم گیری حرفه ای دندان بهترین راه برای تمیز کردن مجدد دندان ها باشد. واقعیت بیماری دندان گربه این است که ژنتیک نقش مهمی در سلامت دهان و دندان گربه شما دارد، درست مانند انسان.
یک برند تجاری غذای خشک ادعا می کند که "اثبات شده است که محصول آن ها به جلوگیری از پوسیدگی دندان در گربه ها کمک می کند" باز هم دامپزشک گربه ها جین هوف پس از مطالعه حقایق و اینکه کدام شرکت‌ها پشت برخی «مطالعات» بودند، به ارائه جزئیات زیادی در این مورد می‌پردازد.
اگر دامپزشک شما هنوز به افسانه غذای خشک و سلامت دندان اعتقاد دارد (که به طور فعال توسط شرکت های تولید کننده غذای حیوانات خانگی علیرغم فقدان حمایت علمی کامل از این نظریه تبلیغ می شود)، در اینجا چند مرجع وجود دارد که این ایده را رد می کند:
* طبق کتاب تغذیه کلینیکی حیوانات کوچک که در سال 2000 منتشر شده است: «اگرچه مصرف غذاهای نرم ممکن است باعث تجمع پلاک دندان شود، اما این باور عمومی که غذاهای خشک باعث پاکسازی قابل توجه دهان می شود، باید با شک و تردید در نظر گرفته شود. یک غذای مرطوب ممکن است عملکردی مشابه با یک غذای خشک معمولی در تجمع پلاک، لکه و جرم داشته باشد... غذاهای خشک معمولی سگ و گربه کمک ناچیزی در پاکسازی دندان دارند. هنگامی که دندان به غذای خشک برخورد می کند در همان تماس اولیه باعث خرد شدن غذا فقط در نوک تاجی سطح دندان می شود... غذای خشک خرد می شود... از نظر مکانیکی پاکسازی کمی ایجاد می کند یا اصلاً تمیز نمی کند. نویسنده همچنین در مورد تشویقی های «دندانی» گربه مطالعه کرده است که نشان می دهد «تفاوت قابل توجهی در تجمع پلاک یا جرم با افزودن تشویقی های دندانی به غذای خشک یا مرطوب گربه وجود ندارد».
* اِی. واتسون مطالعه بی نظیری با عنوان رژیم غذایی و بیماری پریودنتال در سگ و گربه انجام داده است. این مطالعه دارای موارد جالب تاریخی نیز هست. به عنوان مثال، یک مطالعه روی جمجمه گربه ها شواهدی از بیماری پریودنتال شدید را در 25٪ از 80 گربه پیدا کرد. 75 عدد از جمجمه ها مربوط به سال های 1841 تا 1958 و 2 جمجمه مربوط به مصر در زمان فراعنه بودند!
* در مطالعه فوق، بسیاری از مطالعات اولیه تشکیل تارتار کمتری را با غذای خشک سخت در مقایسه با همان غذا بصورت مخلوط شده با آب نشان دادند و نتایج مشابهی در مطالعه ای با غذاهای کنسرو شده در مقابل غذاهای خشک گربه گزارش شد. در سال 1965 در مطالعه ای تغذیه با گوشت خام گاو بصورت ماهیچه و چربی متصل به آن با همان غذا اما بصورت چرخ شده مقایسه شد. پلاک و التهاب لثه با رژیم غذایی چرخ شده افزایش یافت. جالب‌تر از آن، آنها غذای چرخ‌شده را با لوله تغذیه کردند و دریافتند که پلاک و التهاب لثه کاهش نمی‌یابد، « که نشان می دهد که برای ایجاد این تغییرات نیازی به وجود غذا در دهان نیست». در واقع، زمانی که گربه‌ها با لوله تغذیه می‌شوند، التهاب لثه افزایش می‌یابد، «این نشان می‌دهد که حتی حداقل جویدن مورد نیاز با غذای چرخ‌کرده مقداری پاک‌کنندگی یا اثر محافظتی دارد». غذای چرخ کرده از نظر بافت شبیه به کنسرو است.
* چند مطالعه نشان داد که بیسکوییت های خشک بزرگ (نه غذای خشک) در واقع تارتار را از بین می‌برند، که احتمالاً تئوری زیربنایی تکه‌های بزرگ استفاده شده در بعضی برندهای غذای خشک است. در مطالعه ای دیگر، تغذیه نیمی از دم گاو به سگ ها در هفته نیز همین کار را انجام داد. این مطالعه همچنین بیان می کند که "هیچ اثر مضری از تغذیه دم گاو در بیش از 200 سگ برای بیش از 6 سال مشاهده نشد."
* گورِل و رالینگز در مقاله خود با عنوان "نقش مسواک زدن و رژیم غذایی در حفظ سلامت پریودنتال در سگ ها" بیان می کنند که: "در مطالعه قبلی، نشان دادیم که افزودن یک تشویقی جویدنی مناسب بصورات روزانه به رژیم غذایی خشک در کاهش تجمع رسوبات دندانی موثر است... افزودن تشویقی جویدنی به رژیم غذایی خشک همچنین شدت التهاب لثه ایجاد شده را در مقایسه با رژیم غذایی خشک به تنهایی کاهش داد. " این نشان می دهد که غذای خشک به تنهایی از بوجود آمدن تارتار / التهاب لثه جلوگیری نمی کند.
* در یک مطالعه جدیدتر در سال 1998 (مقاله جلوگیری از بیماری پریودنتال) آمده است: "در برخی از سگ ها، غذای خشک یا رژیم غذایی فیبری نسبت به غذای نرم یا کنسرو شده به آهسته شدن تجمع پلاک کمک می کند.... با این وجود سایر رفتارهای جویدن ممکن است در کاهش پلاک دندان حتی مهمتر از تغذیه با غذای خشک باشند". این گفته دقیقاً تأیید غذای خشک نیست! او به 2 مطالعه ارجاع می دهد که نشان می دهد نوعی از غذای خشک برند هیل برای "کاهش تجمع پلاک و جرم" موثر است.
این مطالعات نشان می دهد که غذای خشک دندان گربه را تمیز نمی کند همینطور که خوردن چوب شور بر روی دندان های ما خاصیت تمیز کنندگی ندارد! در بهترین حالت، می‌توان گفت که غذای خشک نسبت به غذاهای کنسرو شده کمی کمتر تارتار تولید می‌کند. برای گربه ها، فواید تغذیه با غذای مرطوب بسیار بیشتر از مشکلات احتمالی دندانی است که ممکن است ایجاد شود. از این گذشته، تمیز کردن دندان های گربه سالی یک بار برای دامپزشک بسیار آسان تر از درمان دیابت، مشکلات دستگاه ادراری و سایر بیماری هایی است که مستقیماً با تغذیه با غذای خشک ایجاد می شوند یا تشدید می شوند.
مراقبت منظم از دندان در منزل و نزد دامپزشک، کلید واقعی حفظ سلامت دندان ها و لثه های گربه شما برای مادام العمر است.
برونوین رایندرز که استاد دانشگاه پرتونیا در آفریقای جنوبی است و زمینه های تخصصی او علوم دامی و کشاورزی است می گوید:
به نظر من منطقی است که غذاهای تجاری باعث ارتقای سلامت دندان نشوند. سگ ها و گربه های ما معمولاً دارای پلاک و بوی بد دهان هستند، در حالی که گرگ ها و شیرها دارای دندان های سفید مرواریدی هستند.
تفاوت در چیست؟ در طبیعت، گوشتخواران اختیاری و اجباری (گربه سانان) پوست/پر، رگ و پی و استخوان شکار خود را می جوند. این کار دندان های آنها را تمیز نگه می دارد و مقداری مواد معدنی و فیبر غیرقابل هضم را فراهم می کند.
تا حد زیادی، من غذای ضعیف را مقصر می دانم: اکثریت قریب به اتفاق غذاهای خشک بر پایه غلات هستند و برای نیازهای غذایی سگ ها و گربه ها کاملاً نامناسب هستند. جدای از آن، غلات عمدتاً کربوهیدرات هستند... قندها، منبع انرژی آماده برای رشد باکتری های دهان هستند.
دلیلی که غذای خشک اینقدر شکننده است و به راحتی خرد می‌شود این است که سگ و گربه ها را ناتوان در جویدن در نظر می‌گیرد. وقتی سگ‌ها و گربه‌ها غذای خشک را می‌جوند، تنها کاری که انجام می‌دهند این است که یک تکه غذای خشک را به قطعات قابل بلعیدن می‌شکنند و اگر تکه های کوچک به آن ها ارائه شود، آن را می لیسند و قورت می دهند.
او در ادامه می گوید:
در انسان، حتی زمانی که ذرات غذایی ریز را می خوریم، باز هم آن را می جویم، حتی اگر کوچک باشد. سگ‌ها و گربه‌ها طوری طراحی شده‌اند که تکه‌های بزرگ‌تر را به طور کامل ببلعند، در حالی که ما طوری طراحی شده‌ایم که هر چیزی را که در دهان خود می‌گذاریم یکدست کنیم. دلیل این امر فیزیولوژیکی است: مواد مغذی راحت تر و سریعتر از مواد حیوانی (گوشت) جذب می شوند تا مواد گیاهی. له کردن غذا به همه چیزخواران و گیاهخواران این امکان را می دهد که حداکثر سطح برای عملکرد آنزیم های گوارشی فراهم شود و در نتیجه بتوانند مواد مغذی را سریع تر و راحت تر از غذاهای گیاهی خود استخراج کنند. سلول های گیاهی دارای "دیواره" سختی هستند که از محتویات خود محافظت می کند، در حالی که سلول های حیوانی اینگونه نیستند. به عبارت ساده تر، محتویات سلولی چیزی است که ارزش غذایی را تامین می کند، بنابراین هر حیوانی که مواد مغذی خود را از گیاهان دریافت می کند باید بتواند دیواره های سلولی را بشکند و از این رو سطوح صاف و آسیاب کننده روی دندان های خود داشته باشد. گوشتخواران با این مشکل مواجه نیستند، بنابراین یک مکانیسم ساده برش برای نیازهای آنها کافی است.
نتیجه گیری: هر غذای خشکی که برای تمیز کردن سطح دندان به عمل ساییدن متکی باشد، ویژگی های اساسی، آناتومی و فیزیولوژیکی یک گوشتخوار را در واقع نادیده گرفته است.
1. Linda P Case ( Teaches companion animal science at the University of Illinois)
2. Dr. Fraser Hale (Veterinary dental specialist)
3. Jean Hofve (Veterinarian)
4. Dr Steven J Bailey (Veterinarian-founded Exclusively Cats Veterinary Hospital in 1992)
5. Bronwyn Reijnders BSc (Hons) – Tutor at University of Pretoria – Animal Science and agriculture.
منبع
http://www.catbehaviourist.com/blog/6-reasons-dry-food-clean-cats-teeth/
فرم نظردهی